گزارشی از مراسم بزرگداشت سی و ششمین سالگرد عروج ملکوتی امام خمینی ، ششمین سالگرد ارتحال ملکوتی آیت الله العظمی محقق کابلی و اولین سالگرد شهادت شهید آیت الله رییسی و همراهان

قال مولانا امیرالمؤمنین علی علیه السلام:« الْعُلَمَاءُ بَاقُونَ‏ مَا بَقِیَ الدَّهْرُ أَعْیَانُهُمْ مَفْقُودَهٌ وَ آثاُرهُمْ فِی الْقُلُوبِ مَوْجُودَه ، دانشمندان تا دنیا برقرار است، باقی( و زنده‏اند )، هرچند بدن های شان در زمین پنهان اما آثار(و یاد ) آنان دردلها همیشه باقی است». سفینه البحار ، ج 6 ، ص 356 . 

در تاریخ 9 / 3 / 1404 روز جمعه مراسم باشکوهی بزرگداشت و تجلیل از مقام علمی و خدماتی سه شخصیت بزرگ معاصر به مناسبت سی و ششمین سالگرد عروج ملکوتی بنیانگذارکبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (قدس سره) ، ششمین سالگرد ارتحال ملکوتی مرجع فقید حضرت آیت الله العظمی محقق کابلی (رضوان الله تعالی علیه ) و اولین سالگرد شهادت آیت الله شهید رییسی رییس جمهور ایران اسلامی از طرف دفتر آیت الله العظمی فاضلی بهسودی مدظله العالی و مهاجرین افغانستانی مقیم اصفهان اعم از شیعه و سنی با حضور پرشور و گسترده ی اقشار مختلف مردم برگزار گردید

در این مراسم مجری توانمند جناب آقای مهر دادی بعد از خوشامد گویی و خیر مقدم به حضار گرامی از قاری محمدحنیف محمدی از قاریان براداران اهل  سنت دعوت نمود تا با قرائت شان مراسم را آغاز و منور به نور تلاوت قرآن بسازد بعد از قرائت زیبای ایشان مجری محترم از قاری فعال و برجسته جناب آقای حسین قاسمی از قاریان شیعه دعوت نمود که با قرائت بسیار خوب شان به معنویت و شکوه مراسم افزود

بعد از قرائت زیبای قاریان محترم ، مولوی علاءالدین رخشانی به دعوت مجری برجسته در جایگاه قرار گرفته و صحبت های شان را آغاز کرد ، وی از امام خمینی ، آیت الله العظمی محقق کابلی و شهید رییسی به عظمت یاد کرده و آنها را سه شخصیت بزرگ و سه چهره ماندگار دانستند که شایسته است تاریخ زندگی آنها سرمشق قرار بگیرد و بر لزوم ادامه راه این سه شخصیت بزرگ تأکید نمود. 

مولوی رخشانی در بخش دیگر از سخنان خود امام خمینی را منادی وحدت اسلامی دانست که با رهبری و درایت کم نظیر توانستند علاوه بر متحد ساختن اقوام و مذاهب مختلف در ایران الگوی اتحاد و همدلی برای جهان اسلام باشد وی از آیت الله العظمی محقق کابلی به عنوان انقلاب گر ارزش های اخلاقی یاد کرد و ایشان را دارای شخصیت متعادل و وحدت گرا ، و صدای رسای مردم و مهاجرین افغانستانی بیان کرد. نام برده از شهید رییسی به عنوان شخصیت خدوم و دلسوز یاد کرد و مبارزه او با ظلم را از ویژگی های ایشان بر شمرد و شهید رییسی را صدای مردم مظلوم جهان دانست .

مولوی رخشانی در پایان سخنرانی خود از امیرالمؤمنین علی علیه السلام به عنوان دومین شخصیت جهان اسلام یاد کرد .

دومین و آخرین سخنران این مراسم با شکوه نویسنده و پژوهشگربرجسته جناب حجت الاسلام والمسلمین دکتر ناصری داودی بود که با دعوت مجری محترم در جایگاه قرار گرفت. ایشان بعد از تسلیت گفتن سالگردهای این سه شخصیت بزرگ و اظهار قدردانی از برگزارکنندگان این مراسم ، صحبت های شان را با این سؤال آغاز کرد که چه انگیزه و عواملی باعث شده است که از سوی قاطبه مهاجرین افغانستانی مقیم اصفهان تجلیل از سه شخصیت متنوع و متفاوت در یک مکان و زمان صورت بگیرد ؟

ایشان در پاسخ این سوال به اشتراکات فرهنگی و تمدنی دو ملت افغانستان و ایران اشاره کرده و از نظر تاریخی ، سیاسی ، مهاجرت و آموزشی مورد بررسی قرار داد ، ایشان در باره اشتراکات تاریخی این دو ملت گفتند : ما با براداران ایرانی مان یک ملت و تمدن سر فراز انسانی و اسلامی را درتاریخ از جهات گوناگون به وجود آورده ایم . امروزه این مرزهای جغرافیای ما را به دو ملت افغانستان و ایران مورد شناسایی قرار می دهد ولی ما دارای ریشه های بیش از اندازه مشترک و عمیق هستیم . در طول تاریخ در فراز و فرود های مختلف این دو ملت از هم جدا نبوده اند ؛ حتی قبل از اسلام ما دو ملت فعلی سر نوشت مشترک داشتیم و این سرزمینی که امروز ایران و افغانستان می گوییم یک چهار راه تمدنی مشترک بود. امکان ندارد شما بلخ قبه الاسلام را از نیشابور جدا بسازید ، شهرآریانا هرات را از مرو جدا بسازید ، آن شخصیت های بلخی را از فرزانگان اصفهانی تفکیک نمایید و آن خدمات هروی ها را از شیرازی ها متمایز بسازید یا آن غوری های و غزنویان را از تبریزی ها و کرمانی ها و نقاط دیگر ایران متمایز بسازید.

اینها در ادوار مختلف در یک مسیر واحد و به عنوان یک خانواده درعرصه ها و بخش های مختلف فعالیت کرده از عرصه های دینی گرفته تا سایر عرصه ها ، عالمان دینی ما در طول تاریخ وقتی از این سرزمین برخواسته متعلق به این آب و خاک بوده و مایه افتخار مشترک برای آحاد این جامعه بوده است .

شخصیت های برجسته از ابوخالد کابلی گرفته تا سلمان فارسی تا امام اعظم نعمان بن ثابت ابوحنیفه کابلی و همچنین دانشمندان بعدی مانند ابوصلت هروی ، مبارک مروزی ، ابوالفرج رخجی ، و همین طور بزرگانی مثل مروزی های و دانشمندان بزرگی که از سرزمینی که امروز ایران و افغانستان گفته می شود برخواسته اند مایه افتخار ما بوده و فعالیت های شان در بخش های گوناگون از فقه و اصول گرفته تا فلسفه و کلام ، ریاضی و هندسه ، نجوم و درایه ، و ادبیات و زبان فارسی و عربی مایه اشتراک فرهنگی آحاد مردم دو ملت بوده است .

همان طورکه کسی نمی تواند نقش حنظله بادغیسی را انکار کند همچنین نمی توان نقش کسانی دیگر را انکار نماید . مولوی و حافظ و سعدی برای هردو ملت عظمت دارد همان طور که سعدی نقش آفرینی و اخلاق گستری می کند همچنین سنایی غزنوی و ابوالمجد مجدود برای ایرانی های اخلاق گستری و اتحاد سرایی می کند و همین طورازعبد الرحمان جامی گرفته تا شمس تبریزی و اصلا بین شمس تبریزی و مولوی جلال الدین بلخی امکان تفکیک و جدایی نیست .

پس ما دو ملت دارای در بخش های مختلف دارای میراث مشترک و خانواده مشترک هستیم و یک تن و جان بودیم و دارای درد و رنج و خوشی های مشترک و افتخارات و شکست های مشترک بوده ایم .

اگر نقش ابن سینای بلخی از تاریخ ایران و حوزات علمیه ایران و مراکز علمی ، تخصص ، فرهنگی و میراث مکتوب ایران برداریم چه چیزی برای ایران می ماند ؟ اگر ما جلال الدین بلخی را با آن مثنوی معنوی اش وبا آن غزلیات شمسش برداریم چه چیزی برای ایران می ماند ؟

اگر ما سنایی غزنوی و عبدالرحمان جامی و حسینی غوری و شخصیت های برجسته دیگر را از تاریخ فرهنگ و تمدن ایران برداریم چه چیزی ایران دارد ؟ همین طور اگر شخصیت های بزرگ دیگر مانند بابویه ، کلینی ، سعدی ، حافظ و … را از تاریخ وفرهنگ افغانستان و از باور مردم و کتابخانه های افغانستان برداریم چه چیزی برا افغانستان می ماند ؟

پس ما یک تاریخ مشترک داریم که یک تمدن مشترک را برای بشریت به بار آورده و آموزش داده و به زبان مشترک گفتند : بنی آدم اعضای یک دیگرند___که در آفرینش زیک گوهرند

چوعضوی به درد آورد روزگار___دیگر عضو هارا نماند قرار

تو کز محنت دیگران بی غمی___نشاید نهند نام تو آدمی

این را از لحاظ انسانیت می توان گفت ما یک ملت دارای افتخارات مشترک هستیم .

از آن طرف از دیانت و تقوا شما این شعر سنایی غزنوی را در نظر بگیرید که :

غم دین خور که غم غم دین است___همه غمها فروتر از این است

غم دنیا مخور که بیهوده است___هیچ کس بدنیا نیاسوده است

این هارا اگر از آموزه های مشترک دینی مان برداریم چه چیزی می ماند

این از نظر تاریخی بود .

اگر از نظر سیاسی در نظر بگیریم درطول تاریخ ماه همیشه خدمات متقابل داشته ایم ، گاهی تحولات سیاسی به گونه ای بوده است که پای تخت در افغانستان بوده است پای تخت بلخ قبه الاسلام و هرات آریانا یا خراسان بوده و یا غزنی بوده که خاک اولیا گفته می شود و همه علما در غزنی جمع شده و برای کل ساحه ایران و افغانستان و آسیای مرکزی خدمت کردند. در زمانی که در سرزمین فعلی که ایران گفته می شود در زمان آل بویه زبان فارسی ممنوع بود و مکتوبات اداری و سایر کارها باید به زبان عربی صورت می گرفت ؛ اما این غزنی بود که در آن زمان 400 شاعر را جمع کرده و مرکزی شد برای مسابقه شاهنامه نویسی ، دیوان نویسی ، شعر سرایی و سرودن اشعار در مورد دین و اخلاق و میهن .

این شعر را که چو ایران نباشدتن من مباد … فردوسی طوسی خراسانی در مورد ایران و افغانستان هردو گفت. همچنین او می گوید : بسی رنج بردم در این سال و سی     عجم زنده کردم بدین فارسی

عجم را ما در غزنی زنده کردیم نه در اصفهان ، در اصفهان زبان فارسی ممنوع بود ، زبان فارسی توسط ما به بنگاله یعنی سرزمین هند صادر شد و آنجا مرکز زبان فارسی ساختیم . در آنجا شخصیتی مثل امیرخسرو دهلوی رشد و ظهور کرد و زبان فارسی را تقویت و ترویج کرد ، امیر بیدل دهلوی رشد کرد و دهها شاعر و شخصیت فارسی زبان دیگر.

بعد غوریان آمدند که آنها نه تنها زبان فارسی را گرامی داشتند بلکه حق و حقوق زنان را ترویج و تبلیغ کرد ، غوریان بعد از تحکیم حکومت خود در ایران و افغانستان آن را به هند منتقل کرد و سومین حاکم در آنجا یک زن بنام راضیه بیگم بود یعنی زن حق وحقوق دارد و می تواند رییس حکومت شود و این یعنی فرهنگ و تمدن.

در دوره تیموریان هرات سر برآورد و آریا شد در تاریخ آریا به طور خاص به هرات گفته می شود. گاهی به هرات به طور خاص خراسان گفته می شده . باید توجه داشت که خراسان یک معنای عام دارد که شامل مجموع افغانستان ، خراسان ایران و قسمتی از ترکمنستان را شامل می شود ، گاهی خراسان خاص است و چهارتا مرکز و ابر شهر دارد نیشابور ، مرو، بلخ و هرات ، از این مراکز تا زمان شیرعلی خان سه تای آن در افغانستان بود بلخ ، هرات و مرو ، مرو جزء افغانستان بود تا اینکه در زمان شیرعلی خان روسها تجاوز کرده و آن را از افغانستان جدا کرد ، درعین حال دو مرکز بزرگ خراسان یعنی بلخ و هرات در افغانستان قرار دارد.

در زمان شیرعلی خان نوایی شخص فرهنگ دوست رشد بی سابقه در مشترکات فرهنگی و تمدنی ما به وجود آمد ، در این زمان عبدالرحمان جامی بعنوان شیخ الاسلام با اینکه مذهب حنفی دارد ولی به زیارت امیرالمؤمنین علی علیه السلام در نجف می رود و قصیده معروف اصبحت زائرا لک یا … را می گوید و از نجف به زیارت کربلای معلی می رود . در این زمان زیارت مزار شریف کشف می شود که نام مزارمانند مشهد مقدس از آن گرفته شده است .

از نظر مهاجرتی ما مهاجرت متقابل داشته ایم ، وقتی مرکز حکومت در غزنی بوده از سراسر ایران در غزنی و وقتی مرکز حکومت در بلخ بوده از سراسر ایران به بلخ مهاجرت می کرده اند . با توجه به اهمیت و بزرگی شهر بلخ به آن ام البلاد و قبه الاسلام گفته می شد . همین طور زمانی که مرکز حکومت هرات بوده است مهاجرت زیادی در پای تخت صورت می گرفته . چقدر کرمانی ، استر آبادی ، رازی و … در هرات داریم هرکدام می آمدن خیابان و کوچه ها و محله های را به خود اختصاص می دادند .

در هرات مذاهب مختلف از مذهب شیعه 12 امامی گرفته تا مذهب اباضیه ، اسماعیلیه ، زیدیه ، حنفی و سایر مذاهب اهل سنت در کنارهم زندگی داشته و اساتید مشترک و شاگردان مختلط از شیعه و سنی و مذاهب مختلف بوده اند.

یکی از علمای شیعه و هزاره به محضر سلطان محمود غزنوی رفته می گوید : ما در بیهق در کنار مدرسه خود چهار مدرسه برای حنفی ها ، حنبلی ها ، مالکی ها و شافعی ها ساختیم تا همه باهم در کنارهم درس بخوانند و باهم در کنار هم باشیم .

لذا یکی از شاخصه های مهم تمدن ایرانی و افغانستانی و آسیای مرکزی همین اتحاد و همگرایی است برخلاف سایر سرزمین ها که تعصبات وجود داشت .

گردیزی ها ، خستی ها ، غزنوی ها ، هروی ها ، غوری ها ، بلخی ها و کابلی ها و همچنین سیستانی ها و طوسی ها بودند که مردم شبه قاره هند را مسلمان کردند ، بر اساس همین اتحاد و همگرایی است که کسی نمی تواند به صورت قطع بگوید که سنایی غزنوی ، جلال الدین بلخی ، اصم بلخی ، حاتم بلخی و … چه مذهبی دارند ؟

هرجا دست سیاست آمد و تعصب را ترویج کردند آنجا سقوط کردیم ، غزنوی ها از یک جهت مایه افتخار است که بزرگترین حکومت را تشکیل دادند و بیشترین جهاد را در سرزمین هند انجام دادند ، از طرف دیگر آغاز سقوط ما بوده چون غزنوی ها اول مذهب شان کرامیه بود بعد از مدتی سلطان محمود غزنوی ، سبکتکین غزنوی ، آلب تکین غزنوی ، مسعود غزنوی حنفی و سپس شافعی شدند و هرمذهبی را که داشتند مذاهب دیگر را قبول نداشتند و پیروان سایر مذاهب را کافر می دانستند.

بنا براین ما یک تمدن تشکیل داده ایم و یک خانواده هستیم و پدران ما دوشادوش تلاش کردند فرهنگ و تمدن سازی نمودند ؛ لذا امروز عجیب نیست که هم زمان ازسه شخصیت تجلیل می کنیم و ما میراث دار چنین اتحاد و همدلی و تمدنی هستیم .

در تاریخ معاصرنیز همدلی و اتحاد ما زیاد است هم با اهل سنت و هم با ایرانی ها ، از علامه محمد علی مدرس افغانی کدام ایرانی هست که در نجف اشرف درس خوانده باشد و از محضر علامه مدرس افغانی استفاده نکرده باشد و برای علم آموزی زانوی ادب جلو ایشان بر زمین نزده باشد. الآن از محضر آیت الله العظمی فیاض چقدر ایرانی ها بهره می برند و از خدمات علمی ایشان استفاده کرده و استفاده می کنند.

در همین اصفهان شخصیتی داریم بنام علامه آیت الله العظمی محمد ابراهیم کرباسی که از ایشان از حوض کرباس هرات است و به ایران مهاجرت کرده از آنجا رفته نجف تحصیل کرده ویکی از شخصیت های برجسته علمی شده و امروزه مسجد حکیم متعلق به ایشان است و چقدر فرزندان دانشمند را از خود به یاد گار گذاشته که مصدر خدمت برای دیگران اند. در زمان رضا شاه نام ایشان را به کلباسی تغییر دادند ، اگر این شخصیت را از حوزه علمیه اصفهان برداریم چه می ماند ؟

چقدر شخصیت های زیادی ما داریم که در شهرهای مختلف ایران آمده و تدریس کرده و تربیت نیروی انسانی انجام داده اند و آنها از شخصیت های برجسته و از مراجع تقلید شده اند . به عنوان نمونه در کرمان شاه حیدر قلی سردارکابلی را در نظر بگیرید که یکی از شخصیت های برجسته افغانستان است که در ایران خدمات علمی و تربیتی انجام داده است. یکی از اساتید برجسته دانشگاه تهران به نام کیوان سمیعی شاگرد ایران است و کتابی نوشته تحت عنوان زندگی علامه سردارکابلی . سردار کابلی چنان شخصیت برجسته داشته که مرجع تقلید بزرگی مانند آیت الله العظمی حجت هرزمانی که برای کربلای معلی و عتبات مقدسه طرف عراق می رفتند محضر سردار کابلی هم می رسیدند و از ایشان استفاده علمی می بردند.

یکی از شخصیت های برجسته کشورما آخوند خراسانی است که در تاریخ علمی سیاسی و مشروطیت خواهی ایران به طور مستقیم و غیر مستقیم نقش داشته است و کفایه الاصول ایشان از همان روزی که به دست علما و طلاب قرار گرفت تا امروز آخرین متن درسی در سطوح حوزه های علمیه است.

این در بخش اموزشی .

در بخش آبادانی و ساخت و ساز کشور ما نقش و همکاری زیادی داشته ایم ، کدام و شهرک است که اثر انگشت و دست توانمند و ترک خورده و بازوان ستبر افغانستانی در بنای ساختمان های آن نباشد

ما از دوران دور تاریخ ساختمان های را شناسایی کردیم که توسط افغانستانی ها ساخته و وقف شده است به عنوان نمونه مسجد پریزاد یا پریسا در مشهد ، مسجد جامع تربت حیدریه ، و … . قدیمی ترین مسجد جامع شیراز را عمر لیث از افغانستان آمده ساخته . در بحث دفاع از حرم های مطهر ما از جان مان گذشتیم .

لذا به مسئولان محترم وزارت کشور می گوییم مهلا مهلا کمی دست نگهدارید ، شرایط افغانستان و خشک سالی آنجا را درک کنید با مهاجرین با رأفت اسلامی و برادرانه برخورد کنید ماهم برادر هستیم برادر در روزهای مشکلات و بدی به درد هم می خورد .

مایک مهاجر و نیروی کار صرف نیستیم بلکه ما جزء شما و جان شما هستیم و ما با شما در طول تاریخ مشترکات زیادی داریم و یکی بوده ایم . لذا در مسأله اخراج مهاجرین کمال شفقت را داشته باشید حال ضعیفان را بدانید و این روز گار سخت هم سپری می شود ولی مشکلاتی که به وجود می آید در تاریخ می ماند .

برادران عزیز نیروی انتظامی ما قدر زحمات کشور جمهوری اسلامی را می دانیم ولی شما هم شرایط امروز ما و وضعیت تحصیلی دختران مارا درک کنید و در اخراج انبوه مهاجرین تجدید نظر نمایید و مسایل عاطفی و دینی را در نظر بگیرید و ما به اینجا از بدی روزگار و مشکلات عدیده آمده ایم

برادران عزیز نیروی انتظامی و مسئولین محترم وزارت کشور امام صادق علیه السلام فرمودند : کونوا لنا زینا و لا تکونوا علینا شینا ، نباید طوری برخورد شود که مایه خجلت امام صادق ع شود ، همه جا برخورد با مهاجرین دارند و مهاجرت وجود دارد از کشورهای اروپای گرفته تا شبه قاره هند و کشورهای عربی و … ولی از ایران توقع زیاد می رود .

این مراسم با روضه و توسل زیبای مداح و طلبه گرامی حجت الاسلام سید حسن هاشمی به پایان رسید.